GÜMÜŞHACIKÖY TARİHÇEsi

Amasya ilinin kuzeybatısındaki dağlık kesimde yer alan ilçe topraklarının kuzeydoğusunu Tavşan (Tavşanlı) Dağı, güneybatısını Ereğli Dağı, batısını da İnegöl Dağı (1873 m.) engebelendirir. Tavşan ve Ereğli dağlarının dorukları ilçe sınırları dışındadır. İlçenin orta ve doğu kesimi ovalıktır. Dağlardan inen Gümüşsuyu çayı ve Hamamözü Deresi gibi akarsular bu ovalık alanı suladıktan sonra ilçe sınırları dışında Kızılırmak ve Yeşilırmak’a katılır.

Bilinen ilk sakinleri Kimmerler olduğundan önceleri Kimmari olarak bilinen yöre 11. yüzyılda Artu Bey tarafından ele geçirilir. Sadreddin Artik el-Kimmari’nin 14. yüzyılda sonlarında imar ettiği yerleşme, sonradan Artikova (Artukova) ve Artikabat (Artukabat) adlarını aldı.

Yörede gümüş yataklarına nazır olarak atanan ve burada uzun süre kalan Sadreddin Artık’in torunu Hacı Ahmet Çelebi’den dolayı Hacı Nazir Köyü olarak değiştirilen adı, zamanla Hacıköy’e dönüştü. Gümüş madeninin has arpalık olarak Köprülü Mehmet Paşa’ya verilmesi nedeniyle bir süre Has Arpalık olarak anıldı. 19. yy sonlarında Sivas vilayetinin Amasya sancağına bağlı bir kaza merkeziydi. O dönemde Mecitözü’nün de Hacıköy adını taşıması nedeniyle Gümüşhacıköy olarak değiştirildi